Soorten lampen

Een armatuur is nog niets zonder lichtbron, de lamp. Niet iedere lamp past in elk armatuur en de verschillende typen lampen leveren ook een ander type licht en zijn daarmee geschikt voor verschillende functies. Bovendien verschillende de voor en nadelen met betrekking op zuinigheid en duurzaamheid van verschillende lampen. In dit artikel bespreek ik een aantal veel voorkomende type lampen voor het interieur met hun specifieke kenmerken en eigenschappen.

Ledverlichting

De meest energiezuinige lampen van dit moment zijn ledlampen. Van alle soorten geven ze ook het meeste rendement. LED is de afkorting voor Light-emitting-diode. Een Led is een elektronische component (zogenoemde halfgeleider) die, wanneer er elektriciteit doorheen gaat, licht geeft. Van zichzelf geeft LED blauw licht maar door een gele fosfor laag oogt het warmer.

Led werd eerder met name in de industrie gebruikt maar wordt vanwege zijn energiezuinigheid en toepassingen als maar populairder voor het interieur. LED lampen zijn duurder in de aanschaf dan spaarlampen, maar gaan wel een stuk langer, 3 tot 5 keer zo lang, mee. Daarnaast kennen led lampen dimbaar zijn, waar dit met spaarlampen en tl-lampen niet kan. In de meeste gevallen zijn gloei-, halogeen- en spaarlampen één-op-één te vervangen met LED lampen.

Voor het kiezen van LED-lampen moet je niet kijken naar het wattage als je deze wil vergelijken met je traditionele lampen. Voor LED kan je hiermee de lichtopbrengst namelijk niet meer inschatten omdat het wattage van een LED verschilt ten opzichte van bijvoorbeeld een spaarlamp. Het is beter om te letten op het aantal Lumen. Het aantal lumen geeft aan hoeveel licht er werkelijk uit de lamp komt.

Gloeilampen

De gloeilamp kent eigenlijk iedereen wel, het bekende glazen peertje met een fitting die ooit de meest gebruikte lamp was. De lamp zendt licht uit doordat elektriciteit een gloeidraad (wolfraam) in een glazen bol verhit waardoor de draad licht geeft. De lampen zijn verkrijgbaar in verschillende vormen en uitvoeringen. Sinds 2012 mogen gloeilampen niet meer in handel worden gebracht. Hoewel nog uit voorraad mag worden verkocht zijn gloeilampen bijna niet meer te koop. Gloeilampen hebben namelijk een laag rendement en een beperkte levensduur waardoor er wereldwijd wetgeving voor is. 

Spaarlampen

De werking van een spaarlamp is een stukje technischer om uit te leggen dan een LED of gloeilamp.
Bij een spaarlamp gaat er stroom door een buis die gevuld is met kwikdamp. Als een elektron uit die stroom tegen een kwikatoom bots kan het met deze reactie een ander elektron uit zijn baan stoten. Hierbij komt energievrij in de vorm van Uv-straling. Deze Uv-straling is onzichtbaar maar aan de binnenkant van de glaswand zit een laagje poeder dat verschillende fluorescenties vertoont en daarmee de Uv-straling omzet in licht.

Qua zuinigheid en duurzaamheid is de spaarlamp veel beter dan de gloeilamp, de spaarlamp gebruikt zo’n 80% minder energie. Door het laagje van de spaarlamp geeft deze vaak wel een minder goede kleurweergave. Spaarlampen kunnen over het algemeen wel gedimd worden met een speciale dimmer.

Halogeenlampen

Een halogeenlamp is eigenlijk ook een gloeilamp met gloeidraad uit wolfraam is een gasvormige omgeving die een hoeveelheid halogeengas bevat. Door verbeterde technieken is het licht helderder en minder oranjegeel dan dat van een gloeilamp. De lamp is bestand tegen hoge temperaturen en heeft een rendement van zo’n 15 a 20%, maar met HIR technologie (Halogen Infrared-technologie) kan het rendement ongeveer 30% bedragen. De kleurweergave onder deze verlichting is goed en de lamp kan goed worden gedimd. Vanaf september 2018 zijn de heldere halogeenlampen (peertjes) van 230 volt uit de handel gehaald. Voor het milieu zijn de onzuinige halogeenlampen niet snel genoeg vervangen door led. 12V halogeenlampen blijven voorlopig toegestaan, maar ook daarvoor bestaan zuinigere led-alternatieven

TL-lampen

Naast de gloeilampen en halogeenlampen die steeds meer verdwijnen worden TL buizen ook uitgefaseerd. Voor de meeste TL-producten gold dit al vanaf september 2021. Vanaf september 2023 dienen alle T8 TL buizen uitgefaseerd te zijn, dat is volgend jaar al.

De naam van de TL-lamp komt vanuit het Franse: tube luminescent ofwel lichtgevende buis. De werking van deze lamp berust op het opwekken van ultraviolette straling in een kwikontlading. Een Spaarlamp kan dus gezien worden als een gevouwen versie van de Tl-buis. Met behulp van Fosforpoeder wordt de Uv-straling omgezet in zichtbaar wit licht. De hoofdkenmerken van TL lampen zijn de goede kleurweergave en een hoge lichtopbrengst. Bovendien levert Tl-verlichting schaduwloos licht waardoor het ook toepasbaar is in ruimten waar schaduw niet gewenst is.  TL kan worden gedimd met een speciale tl-dimmer.

Er bestaan tegenwoordig LED TL buizen die ten opzichte van de hiervoor beschreven conventionele TL verlichting voordelen bied. Zo is LED TL verlichting aanzienlijk energiezuiniger. Dat zorgt ervoor dat je qua energiekosten tot ruim 70% zult besparen. Tevens his het aankoopbedrag van een LED TL buis al snel weer terugverdiend, terwijl de kosten voor onderhoud en vervanging vanwege de langere levensduur van een TL buis ook lager uitvallen. Andere voordelen van LED TL is dat het niet kan breken vanwege de polycarbonaat behuizing, en de LED TL buis ook niet warm wordt. Last van je ogen of van hoofdpijn zul je ook niet krijgen, LED TL verlichting is flikkervrij wanneer het licht wordt aangezet. Bovendien is de aanschaf van een LED TL buis goed voor het milieu, want er zitten geen giftige stoffen in zoals kwik.