Uitgangspunten voor het keukenontwerp

Primair is de keuken een werkruimte die de meeste mensen zo ingericht willen hebben dat ze voldoen aan hun wensen voor praktisch en efficiënt maaltijden bereiden. Maar ook de levensstijl, wensen en interieursmaak moeten worden meegenomen in het ontwerp. 

Het is dan ook belangrijk om het gebruik van de keuken in kaart te brengen. Belangrijke aspecten hierin zijn gezinsgrootte, kookgewoonten, welke apparaten worden gebruikt, de functie van de keuken naast koken zoals eten, gasten ontvangen en borrelen en het koopgedrag bij de boodschappen, wordt er ingekocht voor een hele week of voor een aantal dagen.

Ergonomie

Omdat in de keuken veel verschillende werkzaamheden worden verricht, waarbij je binnen de keuken beweegt, speelt de menselijke maat in deze ruimte een belangrijke rol. Ingrediënten uit de koelkast halen, deze wassen en snijden waarbij je waarschijnlijk in de tussentijd ook een snijplank en een mes uit een kast hebt gehaald. Een pan pakken om de ingrediënten te bereiden. Het is dan ook belangrijk om rekening te houden met de ruimte die nodig is voor deze bewegingen en handelingen.

Daarnaast is het ook essentieel om rekening te houden met de lichaamsbouw en eventuele (lichamelijke) beperkingen. Deze beperkingen kunnen zich nu al voordoen en/ of  in het geval van oudere mensen, binnen de levensduur van de keuken optreden. 

Een normale werkbladhoogte is er eigenlijk ook niet meer, al zijn de keukens in Nederland wel wat hoger geworden. Om een ergonomisch fijne werkhoogte te bepalen wordt als stelregel wel gezegd om je armen in een hoek van 90° te houden en vervolgens de afstand tot de grond te meten. Deze afstand -15 cm zou de ideale werkhoogte zijn. Al zul je uiteindelijk ook deel op je gevoel af moeten gaan. De gemiddelde werkbladhoogte ligt ongeveer tussen de 90 en 93 cm, met uitschieters naar 95 tot 100 cm voor echt lange mensen.

Het gebruik van de keuken - Routing

Het keukenwerkschema is een handig hulpmiddel bij het ontwerpen van de keuken. Met dit keukenwerkschema kan je namelijk de handelingen die genomen worden in de nieuwe keuken na gaan. Vervolgens wordt aan de hand van de stappen en keukenwerkschema de basisindeling van de keuken ontworpen.

1. Boodschappen doen, het aanschaffen en vervoeren van levensmiddelen, voorraad en ingrediënten.
2. Opbergen en bewaren van de ingrediënten zoals kruiden, meel en brood en groente.
3. Voorbereiden van ingrediënten zoals schillen, snijden, kneden en wassen.
4. Bereiden doormiddel van koken, bakken, braden, grillen of stomen maar bijvoorbeeld ook afgieten.
5. Opdienen op schalen, borden of gewoon in de pan.
6. Eten
7. Afruimen en afwassen door een vaatwasser of manuele handeling.
8. Opruimen en afvoeren. Afval wegbrengen en borden en schalen weer opbergen.

 Deze vragen kunnen ook helpen om na te gaan hoe de keuken nu gebruikt wordt. Vaak is men namelijk al zo gewend aan de keuken dat de handelingen automatisch gaan. Wanneer je weer heel bewust wordt van de stappen zul je waarschijnlijk merken dat je sommige handelingen eigenlijk helemaal niet prettig vind of dat je juist bepaalde dingen wel heel fijn vind en dus terug wil hebben terwijl je er anders niet over nadenkt.

Ideale werkdriehoek

Bij het indelen van de keuken is het prettig om een ideale werkdriehoek te creëren. Deze driehoek wordt gevormd door de koelkast, wasbak en kookplaat ofwel de functies koelen, spoelen en koken. Dit zijn namelijk de functies die het meest worden afgewisseld en waarbij de meeste meters worden gemaakt in de keuken. De driehoek is bedoeld om de keuken zo in te delen dat er geen onnodige meters gemaakt hoeven worden terwijl er wel genoeg werkbladruimte over blijft. De driehoek verbind als het ware de functies zonder belemmerende obstakels tussen de functies. Zo wil je niet teveel lopen met volle hete pannen.

In theorie houden we aan dat de som van de drie zijden van de driehoek voor een kleine en gemiddelde keuken niet meer dan 7 meter mag zijn en voor een grote keuken niet meer dan 8 meter. Als optimale afstand tussen de kookplaat en spoelbak wordt 2 meter aangehouden.